Buiten Nieuwstraat 17  

Gemeentelijk monument

Kadastraal nummer: F 16179
Monumenten nummer: GM0150
Datum aanwijzing : 14-02-2012


Afbeelding


WOONHUIS, eerste opzet dateert uit 1509-1510. De achtergevel en de rechterzijgevel bevatten bouwsporen uit de late middeleeuwen, waaronder zandsteen waterlijsten en kruisvensters. Balklagen en kap laat middeleeuws.

beschrijving:
Dit laat middeleeuwse woonhuis op een rechthoekige grondslag heeft drie bouwlagen onder een schilddak. Het is met zijn smalle en hoge vorm karakteristiek voor het woonhuis in het gebied tussen de Burgwal en de Oudestraat.
De voorgevel is opnieuw opgetrokken.
De achtergevel is opgetrokken in baksteen en wordt op de eerste verdieping ingedeeld door vier, respectievelijk vijf dichtgemetselde zandstenen kruiskozijnen met ontlastingsbogen, doorgaande waterlijsten en speklagen. Uit de ontlastingsbogen is een indeling met vier kruiskozijnen op de begane grond af te leiden. De huidige gevelopeningen, twee achtruits schuiframen op de eerste verdieping en openslaande deuren met zijlichten en roedenverdeling op de tweede verdieping zijn grotendeels binnen de zestiende eeuwse gevelopeningen gerealiseerd. De gevel wordt afgesloten met een eenvoudige houten bakgoot.
De zuidelijke zijgevel is opgetrokken in baksteen en op één vierruitsvenster na, blind en kent diverse bouwsporen. Deze gevel wordt eveneens afgesloten door een houten bakgoot.
Het interieur heeft  eiken vloeren en balklagen voorzien van sleutelstukken en gotische peerkraalconsoles. Op de eerste verdieping is een gotische balkschildering gevonden. Het pand heeft een eiken kap met kromstijljukken, windschoren, wormplaten sporen en hanebalken.  

waardering:
Het woonhuis is van algemeen bouwhistorisch en stedenbouwkundig belang
- als gaaf voorbeeld van een 16e eeuws woonhuis
- vanwege de detaillering en bouwhistorische waarde van de linker zij- en achtergevel
- vanwege de hoge bouwhistorische waarde van de bouwconstructie in het interieur.



Aanvullende afbeeldingen

De oude voorgevel van Buiten-Nieuwstraat 17 dateerde van ca 1853 maar was in zo'n slechte staat dat deze in 2010 volledig is vervangen door een nieuwe gevel.



De achtergevel van Buiten Nieuwstraat 17 in een vroeg stadium van restauratie. Te zien zijn ontlastingsbogen over natuurstenen kruiskozijnen. Onder de bovenste kruiskozijnen restanten van een natuurstenen waterlijst. Op een latere datum (eerste helft 20e eeuw) zijn de brede openingen doorgebroken waardoor de oorspronkelijke vlakverdeling onrecht werd aangedaan.



De zuidelijke zijgevel gezien vanuit de Gasthuisstraat. Rechts is een glimp te zien van de achtergevel met natuurstenen elementen zichtbaar zijn op de hoeken.



De kapconstrutie is grotendeels authentiek en in uitstekende staat. Zelfs ter plaats van de nieuwe dakvensters zijn de originele eiken sporen intact gelaten.



De balkenlaag op de eerste verdieping heeft zijn geheim prijsgegeven. Te zien is een gedeelte van unieke, vroeg 16e eeuwse, balkschilderingen die op zeker 3 balken zijn aangetroffen.