Gemeentelijk monument

Kadastraal nummer: F 17156
Monumenten nummer: GM0109
Datum aanwijzing : 09-11-2004

Afbeelding

Directeurswoning uit ongeveer 1870, behorend bij de Koninklijke Emaille fabriek Berk. Deze fabriek is zeer belangrijk geweest voor de economie en werkgelegenheid van Kampen en het buurtschap Brunnepe. De directeurswoning staat aan de kop van het fabriekscomplex en heeft Eclectische stijlelementen. De fabriek zelf dateert uit 1911 en is ontworpen door architect G.B. Broekema (Kampen). Nadien is de fabriek meerder malen naar ontwerp van Broekema verbouwd en uitgebreid. In de voortuin van de directeurswoning staat nog een tweetal oude leilinden. Bij de ingang van het fabriekscomplex staat een portierswoning en een toegangshek. Deze dateren beide uit de jaren '30 van de twintigste eeuw. Op het voormalige fabrieksterrein staat ook het monument 'Lex Horn'. Dit monument is ontworpen door Lex Horn (Zutphen 1916) en werd in juli 1951 onthuld ter gelegenheid van het 100- jarige bestaan van de fabriek Berk.
Het monument werd door personeel en oud-personeelsleden aan de toenmalige directie aangeboden en is nabij de directeurswoning, aan de rand van een plantsoen gesitueerd. Bij de totstandkoming van het monument was de net opgerichte Stichting Kunst en Bedrijf betrokken, die het bedrijfsleven in nauwer contact met kunstenaars bracht.

beschrijving:
De DIRECTEURSWONING is gebouwd op een vierkante plattegrond, in baksteen met gepleisterde elementen, en staat onder een schilddak belegd met gesmoorde pannen; op de nokhoeken van het dak een schoorsteen. Centraal in het dakschild aan de voorkant een dakkapel met dubbel meerruitsvenster en gedecoreerd met pilasters en een kroonlijst met fronton.
Geprofileerde gepleisterde hoekpilasters en een gepleisterd fries onder de dakrand met kroonlijst omranden de gevels; op de verdiepingsscheidingen zijn muurankers. In alle gevels licht getoogde T-vensters. De voorgevel is in vijf traveeën symmetrisch ingedeeld met een centrale ingangspartij, die iets naar voren springt. De entree ligt iets terug en bevat een houten deur onder licht getoogd dubbel bovenlicht. Daarboven een venster. De muuropeningen van deze middelste travee zijn omlijst door geprofileerde gepleisterde pilasters en een fries boven het verdiepingsvenster. De eerder genoemde dakkapel benadrukt het symmetrische karakter van de voorgevel.

Het FABRIEKSGEDEELTE is opgetrokken in baksteen, vanuit een rechthoekige plattegrond, over twee bouwlagen en onder een plat dak. Van het fabrieksgedeelte zijn nog 3 traveeën aanwezig. Deze traveeën bevatten de ingangspartij met erker en balkon. De gevel hiervan is ingedeeld met vensterpartijen gescheiden door lisenen. Boven de vensters van de tweede verdieping bevindt zich een zaagtand. Delen van de gevel zijn bekroond met een op klossen steunende gootlijst.

De PORTIERSWONING is opgetrokken in baksteen, vanuit een rechthoekige plattegrond, over twee bouwlagen en onder een met zwarte Hollandse pannen gedekt schilddak. In elk dakvlak bevindt zich een dakkapel met overstek. Naast de woning staat een uitpandige schoorsteen. Onder de dakrand bevindt zich een goot op houten gootklossen. De woning bevat een entree in een portiek, die dienst deed als portiersloge. Voor de portiek staat de aanzet voor het ijzeren hek. Het pand bevat een afgeronde hoek, die uitloopt in een erker met  houten vensters en een balkon met ijzeren balkonhekje. De overige gevels bevat vensters met houten kozijnen, sommigen met roedeverdeling.

Het TOEGANGSHEK is een ijzeren draaihek dat bevestigd is aan een gemetselde, halfronde hekpijler. Op de hoek van loopt de hekpijler hoger op met een ijzeren lantaarn als bekroning.

Het MONUMENT 'LEX HORN' bestaat uit een gedenkmuur van vier met elkaar verbonden delen, gedecoreerd met sgraffito. Op het eerste deel wordt de feit van de aanbieding gememoreerd. Het tweede deel geeft een voorstelling van de stad Kampen en de firma Berk anno 1851 door middel van o.a. het ijsselsilhouet en een interieurschets van het bedrijf.
Het derde deel springt iets naar voren en geeft een voorstelling van Johannes Berk samen met grootheden als Mercurius, Vulcanus, het wapen van Kampen, het BK-embleem en de jaartallen 1851-1951. Het laatste deel is lager dan het derde deel en stelt het bedrijf in volle bloei voor.  Het geheel van verschillende delen werden omvat door een bakstenen 'lijst'.

waardering:
Voormalige directeurswoning, fabriek, portierswoning. toegangshek en monument zijn van algemeen architectuur- en cultuurhistorisch belang:
- als voorbeeld van een 19de eeuwse villa/directeurswoning met Eclectische stijlelementen
- als representatief voorbeeld van een fabriek uit het oeuvre van G.B. Broekema
- als voorbeeld van een portierswoning uit de jaren ’30 van de twintigste eeuw
- vanwege de redelijk hoge mate van gaafheid van het exterieur van zowel de villa, de fabriek als

de portierswoning, het toegangshek en het monument:
- vanwege de verbondenheid met de historie van de Emaillefabriek Berk
- vanwege de ensemblewaarde tussen de verschillende onderdelen
- als representatief voorbeeld van kunstuiting uit de jaren ‘50

Aanvullende afbeeldingen

Het fabrieksgebouw is bij de "renovatie" voor de helft gesloopt. Het was dus oorspronkelijk zeker twee keer langer.

De portierswoning.

Het toegangshek met lantaarn.

De positie van de verschillende elementen ten opzichte van elkaar. Op de achtergrond de directeurswoning met aangebouwde fabriek.